Economie - kan het ook anders

Het stuk dat ik wil schrijven kan eigenlijk niet geschreven worden door iemand met enige vorm van opleiding betreffende dit onderwerp. Ik ben dus bij uitstek geschikt om dit te schrijven, want alles wat met economie te maken heeft zorgt bij mij enkel voor grote vraagtekens. Al het geld dat bestaat is altijd gerelateerd aan een schuld. Ik kom dan al niet verder als de vraag :’Waarom?’ Dat zorgt voor een voortdurende strijd tussen debet en credit. Schuldenaar en begunstigde. Daaromheen is een heel ingewikkeld systeem opgebouwd dat altijd ten voordele van de machthebbers uitwerkt. Daar wil ik helemaal niet op ingaan, want dan krijg ik zo’n vieze smaak in de mond.

De reden waarom ik dit stuk wil schrijven is hier:

Waarom kan de economie niet gebaseerd zijn op een gift?

Als Tai chi en Chi Kung leraar heb ik geleerd om naar de natuur te kijken als de grote leermeester. De natuurlijke weg volgen. Als ik naar de natuur kijk zie ik geen vogeltje dat een schuld bij zijn boom heeft. De boom geeft het vogeltje een veilig plekje om het nest te bouwen, laat het vogeltje van zijn vruchten eten en vraagt er niets voor terug. Het vogeltje pikt wat insecten weg en laat een poepje achter en staat er nog niet eens bij stil of het iets van nut heeft, of dat het gene wat het doet iets waard is voor iemand anders.

We zijn gewend aan ‘voor wat hoort wat’, maar is dat natuurlijk gedrag of hebben we geleerd dat het zo hoort? Mensen komen in de schulden bij mensen die vaak al alles hebben wat ze nodig hebben, terwijl de verschuldigde steeds verder in de problemen komt. Zou je dat zo bij je kinderen doen? Dan staat je kind op zijn tiende al zo diep in je schuld dat het ontzettend moeilijk voor het kind zal worden om ooit nog eens schuldenvrij te leven.

Een kind moet zich kunnen ontwikkelen en daarvoor is voeding, onderdak, veiligheid en liefde nodig. Als je een zaadje in de grond stopt heeft het een bepaalde tijd nodig om boven de grond te komen, het heeft een bepaalde tijd nodig om te groeien en op een bepaalde tijd in het jaar kun je misschien iets oogsten, waarna weer een tijd van stilstand volgt. Met je kind wil je je wijsheid en levenslessen delen waarom niet met een ander? Het schuld systeem zorgt ervoor dat je een ander niet vertrouwt met je kennis, ervaring en inzicht, want zo kan die ander er misschien baten uit halen ten koste van jou. Dus alle goede ideeën moeten worden gepatenteerd en beschermd voor de rest van de wereld.

Wat is het nut van het patenteren van ideeën? Als je een idee deelt, kan iemand anders het misschien nog verbeteren en als dat weer gedeeld wordt dan gaat vooruitgang exponentieel sneller. Concurrentie is een deel van het leven dat meer om overleven draait. Dat gaat nog op voor dieren, maar de mens is dat punt voorbij. Het enige echte gevaar voor de mens is de mens. Als ik dan met mijn naïeve ongeschoolde blik naar het systeem kijk dat de mensheid heeft ontworpen, dan ontgaat mij de logica. Het grootste gevaar voor de mens is de mens en alles wat het systeem doet is de mens tegen de mens opzetten. Angst creëren, verslavingen stimuleren, competitie aanwakkeren en strijd verheerlijken en vervolgens schuldgevoel gebruiken om de mens knettergek te maken.

Die situatie is natuurlijk niet vanzelf ontstaan. De mens is niet zo’n rot wezen dat alles kapot maakt. Door de geschiedenis heen zijn er mensen geweest die macht hebben en willen houden, mensen die macht willen, en gewone mensen. De grootste groep zijn de gewone mensen, maar op één of andere manier laten ze zich altijd weer in de maling nemen door die andere twee minderheidsgroepen.

Eigenlijk zijn er maar drie manieren waarop de machtigen en/of de mensen die macht willen, de macht krijgen of houden.

De eerste is het gebruik van geweld. Doe wat ik zeg of mijn leger hakt je in de pan.

Dat is niet erg efficiënt, want alle vernieling die het met zich meebrengt moet ook weer eens hersteld worden. Mensen zetten zich ook niet volledig in voor een systeem dat dreigt met geweld. Geweld is voor criminelen en als alle andere methoden niet meer werken.

Het tweede is de financiële afhankelijkheid. Als je niet goed je best doet knijp ik je geldtoevoer af. Als je goed je best doet en we hebben iets aan je dan krijg je een beloning. De wortel en de stok. De ezel loopt de wortel na en als hij dat niet doet krijgt hij een mep met de stok.

Het derde is de geestelijke onderwerping. Dat is de lastigste om te overwinnen. Het begint al bij je opvoeding. Het gaat door op school en later op je werk en via de media. Je hele persoonlijkheid is door jezelf ontworpen om je op de meest voordelige manier aan het systeem aan te passen en tegelijkertijd te leven. Het systeem binnen je familie, van je vrienden, je school, je werk en de maatschappij.

Na een lange omweg kom ik terug bij mijn originele vraag: ‘Waarom kan economie niet gebaseerd zijn op een gift?’ En dan nog een vraag:’ Waarom heb ik nooit iemand anders die vraag horen stellen?’

Is het zo’n domme vraag? Of vind je het onzinnig om die vraag te stellen, omdat het antwoord dat je zelf al hebt, je confronteert met je eigen onderwerping aan het systeem en het gebrek aan hoop dat je hebt dat het ooit gaat veranderen?

Dat is de geestelijke onderwerping die ik hier op de kaart wil zetten.

Waarom is het zo moeilijk om een toekomst te zien waarin ik iets aan jou geef, en jij geeft iets aan een ander, die ander geeft weer iets aan een ander, enz… en uiteindelijk komt er ook weer iets terug bij jou, waarbij de kringloop rond is en het systeem op allerlei manieren verrijkt wordt en de economie zich meer richt op het vervullen van noden, dan op het vervullen van wensen en verlangens waar nooit een einde aan mag komen, want anders gaat alles op de fles.

Natuurlijk kan zo’n gift systeem niet direct ingevoerd worden want dat zou niet functioneren. Ik plant hier een zaadje en hoop dat het ergens vruchtbare grond vindt. Er zat veertig jaar tussen de dood van Martin Luther King en de eerste zwarte president van de Verenigde Staten, en ze zijn nog lang niet bij het vervullen van die droom beland. Maar wat was dat een krachtige droom. Stel dat MLK hem niet had gedeeld?

De meest waardevolle dingen, naast eten, drinken en onderdak zijn immaterieel. Aandacht, liefde, waardering, een helpende hand als je het nodig hebt, de veiligheid om te weten dat er iemand voor je is.

Mensen hebben verschillende passies, hobby’s en talenten. Sommigen voelen zich aangetrokken tot de gezondheidszorg, anderen tot beveiliging, of tot de cultuur, misschien schrijven ze wel eens graag iets en delen ze hun binnenwereld, je hebt de klussers, de ontwerpers, de doeners en de denkers en alle mogelijke combinaties. Hoe veranderen we de angst om iets kwijt te raken in het genot om iets te mogen geven? Wie iets te geven heeft is rijk en wie niets te geven heeft is arm en moet misschien geholpen worden. Als de omstandigheden goed zijn kan iemand tot bloei komen. Waarom richten we ons niet op de omstandigheden verbeteren i.p.v. iemand een schuldgevoel aan te praten?

Stel je voor één dezer dagen valt de dollar en we komen in een verschrikkelijke financiële crisis die zijn weerga niet kent. Alles valt stil, het toekomstperspectief is donker, mensen komen in opstand en willen oplossingen, het uitbreken van geweld ligt op de loer, voornamelijk veroorzaakt door angst. Wat zou je willen dat er gebeurt? Wat er gedaan moet worden? Wat Zij ( de leiders) moeten doen?

Zou je niet blij zijn als je op dat moment een verbinding hebt met de mensen om je heen en dat mensen toch hun talenten blijven inzetten? Dat er gegeven wordt i.p.v. geplunderd. Dat er geholpen wordt i.p.v. overvallen. Dat je gewaardeerd wordt i.p.v. uitgebuit. Dat er gepraat wordt i.p.v. veroordeeld.

De natuur geeft vanuit overvloed.

Leer van de natuur.